Hıçkırık, göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirinden ayıran diyafram ve kaburgalar arası kasların, aralıklı olarak ortaya çıkan, spazmlı istemsiz kasılmalarıdır. Bu kasılma sonucunda ses telleri arasındaki açıklığın istem dışı kapanması ile gerçekleşen ani soluk alımı ve bu esnada “hık”diye bir ses çıkar. Sık karşılaşılan bir durumdur. Hemen herkesin zaman zaman yaşadığı bir durumdur. Nadiren uzun sürebilir ve bir takım istenmeyen sonuçlara yol açabilir. 48 saatten uzun sürdüğünde sebebinin araştırılması gerekir. Çünkü uzun süren hıçkırıklar; kişinin hayat kalitesini düşürür, halsizlik, kilo kaybı, beslenme bozukluğu ve strese yol açar.
Hıçkırık atakları; Genellikle midenin ani genişlemesine yol açan durumlar (aşırı yeme, karbonatlı ve gazlı içecekler, hava yutma), aşırı alkol alımı, ani heyecan ve stresle ortaya çıkar.
Dirençli ve uzun süren hıçkırıklar bazen altta yatan hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkabilir (kötü huylu tümörler, multipl skleroz, beyin damarlarını tutan hastalıklar, menenjit, guatr, farenjit, larenjit, reflü hastalığı, ülser, gastrit, safra kesesi hastalıkları, hassas barsak sendromu, astım, bronşit, zatürre, myokart enfarktüsü, şeker hastalığı, vs.). Alkol alımı ve bazı ilaçlar da dirençli hıçkırık nedeni olabilirler. Psikojenik nedenler ise, diğer önemli nedenler ekarte edildikten sonra dikkate alınmalıdır.
48 saatten kısa süren hıçkırıklara sık rastlanır ve genellikle araştırma gerektirmezler. Daha uzun süren hıçkırıkların nedenleri mutlaka araştırılmalıdır. Bazı hastalarda ileri tetkiklere (Kan sayımı, EKG, akciğer filmi, bilgisayarlı tomografi, üst gastrointestinal endoskopi, vs) ihtiyaç duyulabilir. Hıçkırığın altta yatan nedeni bulunursa, bu nedenin ortadan kaldırılması kesin çözüm şeklidir.
Şayet hıçkırığın nedeni bulunamazsa öncelikle fiziksel manevralara başvurulur;
- Aksırma, ani iç çekme, nefesin tutulması veya bir poşetin içine solunulması
- Yutak veya küçük dili uyarmak için soğuk su yudumlanması, buzlu su ile gargara yapmak, küçük dilin kaşıkla kaldırılması, toz şeker veya sert bir ekmek parçası yutmak, bardağın karşı kenarından su içmek, dili dışarı doğru çekmek, limon ısırmak, korkutulmak, korkmak, amonyak koklamak
- Göz hücrelerinin üzerine nazikçe basılması
- Dizlerin göğüse doğru baskı yapacak şekilde çekilmesi
Şayet fiziksel manevralarla da hıçkırık geçmiyorsa, ilaçların kullanılması gerekir. Bu durumda acil servise ya da iç hastalıkları uzmanına başvurulması gerekir.