Kabızlık, genellikle hastanın barsak fonksiyonlarında anormallik hissetmesidir ve az sayıda dışkılamayla birlikte hastalar alt karın bölgesinde rahatsızlık, gerginlik ve şişkinlik tarif ederler. Her şeyden önce kabızlık bir hastalık değil, kişiden kişiye değişen ve farklı şekillerde yorumlanan subjektif bir semptomdur.
Kabızlık, genel popülasyonda sindirim sistemiyle ilgili görülen en sık yakınma olup önemli oranda ekonomik kayba yol açmaktadır. Kalp ve şeker hastalığı gibi hastaların yaşam kalitesini, sosyal yaşamlarını ve günlük yaşamdaki performanslarını da etkiler. Kronik kabızlığın çok çeşitli nedenleri vardır.
- Yetersiz su içmek
- Beslenmede lifli gıdaları az tüketmek
- Beslenme düzeninin bozulması ( Seyahat zamanlarında v.b. )
- Hareketsiz bir yaşam ve egzersiz yapmamak
- Süt ve süt ürünleri sık tüketmek
- Stres
- Tuvalet ihtiyacı olduğu halde tuvaletini yapmamak
- Yetersiz tiroid salgısı ( hipotiroidizm )
- Şeker Hastalığı
- Dışkılamayı sağlayan kaslarda zayıflık
- Multiple Skleroz ve Parkinson gibi nörolojik hastalıklar
- İlaçlar (bazı tansiyon ilaçları, bazı antidepressanlar, aliminyum ve bizmut içeren mide ilaçları, demir ve kalsiyum ilaçları)
- Yeme bozuklukları
- Depresyon
- Hassas bağırsak sendromu
- Gebelik
- Kolon kanseri
Kabızlık genelde ciddi bir rahatsızlık değildir ve kısa sürede geçmesi beklenir. Düşük bir ihtimalle kabızlık daha ciddi bir duruma işaret edebilir. Eğer;
- 2 haftadan daha uzun süredir kabızlık sorunu devam ediyorsa
- Şiddetli karın ağrısı ile birlikteyse
- Kabızlığa hemoroid ve makatta ağrı eşlik ediyorsa
- Bağırsak kanaması veya gaitada gizli kan pozitifse
- İnatçı bulantı ve kusmayla beraberse
- İştahsızlık ve kilo kaybı sorunu varsa
- Kabızlık kansızlıkla birlikteyse
Doğal çözümlerle oyalanmamalı ve hekime danışmalıdır. Hekim yapacağı tetkiklerle kabızlığın nedenini araştıracak ve ona göre tevdisini belirleyecektir. Eğer kabızlık kolon kanseri gibi ciddi bir hastalıktan kaynaklanıyorsa elbette ki erken teşhis çok önemlidir.
Kabızlığı geçirmek ve tekrarlamasını önlemek için
- Sabahları aç karnına bir iki bardak su için. Kahvaltıdan sonra ihtiyacınız olmasa da tuvalete çıkmayı deneyin. Kendinizi fazla zorlamayın ama bu alışkanlığı edinmek ileride kabızlık sorunu çekmenizi önler. Bağırsaklar çok hassastır, tuvalette bulunma düşüncesi bile bağırsaklarınızı hareketlendirir.
- Tıka basa 2-3 öğün yemek yerine meyve, sebze gibi lifli yiyeceklerden oluşan küçük porsiyonları 4-5 öğünde yiyin. Tek başına kuru gıdalar almayın, yanında mutlaka salata, zeytinyağlı yiyecekler tüketin.
- Hareket etmek sindirimi düzenlemek adına önemlidir. Özellikle oturarak çalışanlar kabızlık açısından risk altındadır. Gün içerisinde hareket olanağınız yoksa, masa başında çalışıyorsanız, yürüyüş yapma alışkanlığı edinin. Unutmayın ki yatalak hastalarda en büyük problem kabızlıktır.
- Tuvaletiniz geldiğinde tuvalete çıkmayı ertelemeyin. Dışarıda, genel tuvaletleri kullanmak sizin için bir problemse hiç olmazsa sabahları tuvalete çıkma alışkanlığı edinmeniz önemlidir.
- Son yıllarda yapılan araştırmalar yararlı bakteriler olan probiyotiklerin kabızlığı geçirmek için de yararlı olabileceğini göstermektedir. Kabızlığa karşı günde 2 kez probiyotik yoğurt tüketmeniz önerilir.
- Dışkıyı yumuşatarak kabızlığı gideren Müshil (laksatif ilaçlar), yukarıdaki önerilerin hiçbir şekilde işe yaramadığı kişilerin başvurabileceği ilaçlardır. Laksatiflerin ne kadar süreyle ve ne miktarda kullanılacağı mutlaka bir doktor tarafından belirlenmelidir. Laksatif ilaçlar aşırı şekilde kullanıldığında, bağırsaklarda mineral ve su kaybına, dışkının yumuşaması için her seferinde daha çok müshil gerekmesine ve bağırsaklarda tembellik gibi başka sorunlara yol açabilir.